سه ماه اول پس از زایمان

ماه اول

(٠)

در اين هفته، حقيقت آغاز مي شود: شما يك بچه داريد! او تماما به شما تعلق دارد، با شما به خانه

آمده و به عشق، مراقبت و غذا دادن شما احتياج دارد. بدون شك شما در مورد اينكه چگونه و چه كارهايي بايد براي كودك خود انجام دهيد، مطالعه كرده ايد. ما مقالات زيادي را در اين سايت جمع آوري كرده ايم تا ضمن يادآوري مطالب قديمي، نكات جديدي را نيز به شما آموزش دهيم؛ اما بهترين توصيه ما براي اين هفته اين است: سعي نكنيد به يكباره، هنر نگهداري از بچه را به طور كامل بياموزيد! آرام آرام و به راحتي مي توانيد اين كار مهم را ياد بگيريد. توان و تحمل نوزاد شما، بيشتر از آن است كه شما فكر مي كنيد! همانقدر كه شما و همسرتان به كودك عادت مي كنيد او نيز به شما عادت مي كند. برقراري اين رابطه نيز مانند هر رابطه خوب ديگر، ممكن است مدتي زمان ببرد

(١)

 ظرف دو تا چهار روز پس از تولد نوزاد، سينه هاي شما پر از شير خواهد شد. پيش از اين، نوزاد شيرخوار شما از يك مايع مغذي به نام "آغوز" تغذيه مي كرد. اين تغيير مهم كه به عنوان "احتقان پستان" شناخته مي شود، تاثيرات جانبي ناراحت كننده اي را نيز بر برخي از مادران خواهد داشت: ممكن است موجب بروز ناراحتيهاي متوسط تا شديد شود. چرا؟ بدن شما مي خواهد شير را از غده هايي كه مولد شير هستند و آن را به نوك سينه انتقال مي دهند، خارج كند؛ همچنين پس از زايمان، سطح هورمونهاي بدن شما نيز كاهش يافته است و شما هنوز به مكيدن شير توسط نوزاد خود، عادت نكرده ايد.
ممكن است سينه هاي شما حساس، سفت يا داغ شوند و ممكن است ورم كرده يا اينكه احساس تپش يا ضربان در آنها داشته باشيد. دردناك بودن شيردادن به كودك از طريق سينه در اين زمان، نشانه آن نيست كه شما توان اين كار را نداريد يا اين كار براي شما مناسب نيست. اين حالت، موقتي است و ضمن عادت كردن كودك به مكيدن شير از سينه، اين عارضه نيز به تدريج از بين خواهد رفت. البته، به روشهاي زير مي توانيد درد سينه را در اين دوره، كاهش دهيد:
- يك دوش گرم بگيريد.
- قبل از هر بار شير دادن، سينه هاي خود را با كمپرس گرم (مثلا: قرار دادن پارچه در آب گرم و سپس گرفتن آب آن و گذاشتن روي سينه ها) ماساژ دهيد.
- قبل از شير دادن به نوزاد، كمي از شير هر يك از سينه هاي خود را بيرون بريزيد. در صورتي كه سينه شما كاملا پر باشد، محكم نگه داشتن سينه براي نوزاد شما سخت خواهد شد و در نتيجه نوزاد ممكن است دهان خود را در محل غلطي (غير از نوك سينه) قرار دهد. در اين حالت، او سعي مي كند كه محكمتر سينه را بمكد كه در نتيجه موجب درد گرفتن اين قسمت خواهد شد.
- از يك سوتين مناسب دوران حاملگي استفاده كنيد. برخي از خانمها ترجيح مي دهند كه حتي در شب و هنگام خواب نيز از سوتين استفاده كنند.
- هر دو يا سه ساعت، به كودك خود شير بدهيد. در صورت دردناك بودن سينه، از شير دادن به كودك خودداري نكنيد. هر چه به كودك خود بيشتر شير بدهيد، سينه هاي شما بيشتر احساس راحتي خواهند كرد. روش درست اين است كه در هر وعده شيردهي از هر دو پستان به نوبت شير دهيد.اما براي اينكه زخمها فرصت بيشتري براي بهبود داشته باشند، مي توانيد در هر دفعه از يكي از سينه ها، به كودك خود شير بدهيد.
- پس از شير دادن به كودك، سينه هاي خود را با كمپرس سرد ماساژ دهيد. مي توانيد براي اين كار از يك كيسه حاوي يخ خرد شده و يا سبزيجات (مثل لوبيا يا نخود فرنگي) يخزده استفاده كنيد

(٢)

شايد اين حالت بي معني به نظر بيايد اما وجود دارد: دقيقا در زماني كه شما بايد شاد باشيد؛ گرفته، ناراحت و زودرنجيد و بداخلاقي يا بيقراري مي كنيد. تا حدي مشخص شده است كه دلايل بروز اين عارضه در تقريبا نيمي از مادران، چه چيزهايي مي تواند باشد.
در هفته هاي اولي كه شما با نوزاد خود در خانه هستيد، مواردي از قبيل كم خوابي، نقاهت پس از زايمان، نيازهاي مراقبتي يك نوزاد، كم تجربگي در مورد نگهداري و مراقبت از نوزادان و نداشتن كمك كافي، مي تواند شديدا استرس زا باشد. تغييرات شديد هورموني پس از زايمان مي تواند بر روحيات و خلقيات شما تاثير بگذارد، خصوصا اگر سابقه حاد از "سندرم پيش از قاعدگي" يا PMS هم داشته باشيد؛ در اين عارضه فرد چند روز قبل از شروع عادت ماهيانه دچار تغيرات خلقي مانند زودرنجي، ناراحتي، عصبانيت و ... مي شود. بعلاوه، يكي ديگر از عوامل مي تواند نوع نگاه جامعه امروزي درباره مادران باشد كه از مادران انتظار دارد تا همه وظايف را بر عهده بگيرند و تصور عمومي نيز بر آن است كه زندگي آنها سراسر شادي و زيبايي است، و در نتيجه اين تناقض منجر به بروز افسردگي خفيف مي گردد.
دانستن اين كه اين حالتها كاملا طبيعي است، كمك بزرگي به شما مي كند. بهتر است احساسات خود را با كساني كه آنها را دوست داشته و به آنها اطمينان داريد، در ميان بگذاريد: با همسر، والدين، يك دوست صميمي و يا يكي از آشنايان. ارتباط با ديگر زوجهايي كه به تازگي صاحب فرزند شده اند نيز مي تواند به شما كمك كند، زيرا شما خواهيد فهميد كه تنها نيستيد و بسياري افراد ديگر نيز اين حالات را تجربه مي كنند. ما امكان برقراري اين قبيل ارتباط را در بخش تبادل نظر براي شما فراهم كرده ايم.
يك مدت زمان مشخص را به خودتان اختصاص دهيد. نوزاد خود را پيش همسر يا والدين خودتان بگذاريد و به ديدار يكي از دوستانتان برويد، خريد كنيد، يا يك دوش آرام و راحت بگيريد. حتي نشستن در هواي آزاد يا پياده روي در هواي تازه با كودكتان نيز مي تواند به شما كمك كند.
به مرخصي برويد. مرخصي پس از زايمان را از دست ندهيد. موبايل خود را خاموش كنيد و به سراغ كامپيوترتان نيز نرويد. اين چند هفته را به تقويت ارتباطات خود با خويشاوندانتان اختصاص دهيد.
اگر اين عارضه، بيش از چند هفته ادامه پيدا كرد، به پزشك خود مراجعه كنيد. شما ممكن است واقعا دچار عارضه "افسردگي پس از زايمان" شده باشيد كه به نوبه خود وضعيت جدي به شمار مي رود. دلايل بروز اين عارضه كاملا شناخته شده نيستند، اما مسلما بروز اين عارضه بدين معنا نيست كه شما يك مادر خوب نيستيد يا اينكه به خوبي با شرايط فعلي كنار نيامده ايد. نشانه هاي افسردگي پس از زايمان عبارتند از: عصبانيت شديد، اضطراب و وحشت ناگهاني، تغيير عادات غذايي (كاهش اشتها يا اشتهاي بيش از حد)، بيخوابي، و اينكه تصميم بگيريد به خود يا نوزادتان آسيب برسانيد. براي اطلاعات بيشتر مي توانيد مقاله افسردگي پس از زايمان را در ني ني سايت بخوانيد.

(٣)

برخي از مادرها مي گويند كه در هنگام تولد كودك، ناگهان احساس كرده اند كه به نوزاد خود علاقه مند شده اند و بين آنها پيوند ايجاد شده است. ظاهرا به نظر مي رسد كه در اكثر موارد پيوند بين مادر و كودك به همين صورت رخ مي دهد. اما در واقع، بروز اين پيوند و علاقه هميشه به صورت يك اتفاق عجيب و غريب در اتاق زايمان نيست. در بيش از نيمي از مادران، مدتي طول مي كشد تا اين پيوند ايجاد شود و البته اين اتفاق به هيچ وجه بد نيست.
زايمان و بهبود پس از زايمان، خصوصا در صورتي كه اين دو مرحله با مشكلاتي مواجه شوند، مي تواند موجب بروز فشارهاي فيزيكي و بدني نسبتا زيادي شود. اگر شما تاكنون با كودكان سر و كار نداشته ايد، مسووليت نگهداري از يك كودك نيز مي تواند به تنهايي عامل تاخير در ايجاد پيوند عاطفي باشد و نگراني در مورد انجام صحيح همه كارها و وظايف نيز مي تواند به اين عامل اضافه شود. رابطه شما با كودكتان، چندان با رابطه شما با ديگر افراد تفاوت ندارد و ممكن است مدتي زمان و همچنين ارتباطات متقابل بين شما و نوزادتان لازم باشد تا احساس پيوند و دلبستگي بين شما ايجاد شده و رشد كند.
پس اگر در حالي به كودك خود (كه مدتي طولاني منتظر آمدنش بوده ايد) نگاه مي كنيد كه گويا به يك غريبه نگاه مي كنيد، نگران نباشيد. حتي مي توان گفت كه او تا حدي غريبه هم هست! مدتي صبر كنيد و آنگاه در خواهيد يافت كه زندگي بدون او براي شما ممكن نخواهد بود.
با اين حال، اگر احساساتي از قبيل كناره گيري از كودك يا حتي تنفر از او تا چند هفته ادامه پيدا كرد، شما ممكن است دچار "افسردگي پس از زايمان" شده باشيد. حدود 10% از مادران از اين عارضه رنج مي برند كه عمدتا در اثر تغييرات هورموني پس از زايمان رخ مي دهد. بعلاوه، در صورتي كه حالت "دوسوگرايي" يا "دمدمي بودن" (توجه ناگهاني و دلسردي ناگهاني نسبت به كودك و وضعيت خود به عنوان مادر) براي مدتي طولاني ادامه پيدا كند، عوارض ديگري همچون بيخوابي، عصبانيت، تغييرات اشتها و تصميم براي آسيب رساندن به خود يا نوزادتان، نيز ممكن است بروز نمايند.
عارضه افسردگي پس از زايمان به قابليت مادر بودن شما ارتباطي ندارد، بلكه به تغييراتي بيوشيميايي ربط دارد كه شما كنترل چنداني بر آنها نداريد. بهتر است تا زمان معآينه بعدي صبر نكنيد و اين حالت را بدون درنگ به ماما يا پزشك متخصص زنان يا روانشناسي كه تحت نظر او هستيد، اطلاع دهيد. هرچه زودتر به دنبال راه حل و كمك برويد زودتر حالات ناخوشايند را پشت سر مي گذاريد و احساس بهتري خواهيد كرد.

(4)

حتي هم اكنون كه شما به تازگي مادر شده و خوشحال ترين فرد روي زمين هستيد، بروز احساس نااميدي امري معمول و طبيعي است. البته شما دوست نداريد كه اين را به همه بگوييد، اما 9 ماه را در انتظار كودك خود بوده ايد و مدام پيش خود تصور مي كرده ايد كه او چه شكلي خواهد بود و او اكنون اينجاست، اما ممكن است دقيقا همان چيزي نباشد كه شما انتظار داشته و پيش خود مجسم مي كرده ايد. در صورتي كه يك نوزاد دچار بيماري يا مشكل خاصي باشد، احتمال بروز اين احساسات در والدين او بيشتر است، زيرا آنها آنچه را مي خواسته اند به دست نياورده اند. اما با اين حال، والدين يك كودك كاملا سالم نيز معمولا اين احساسات را دارند:
- مادر سه پسر، كه انتظار تولد يك دختر را داشته است.
- يك مادر نسبتا مسن كه احتمالا ديگر هرگز بچه دار نخواهد شد و انتظار يك دختر كوچولو را داشته، اما پسر به دنيا اورده است.
- مادري كه در ابتدا دو قلو حامله بوده، اما يكي از جنينها در اوائل دوران حاملگي در رحم مرده و او صاحب تنها يك فرزند شده است.
- وقتي كه نوزاد دقيقا شبيه پدرش باشد و حتي يك ذره هم به مادر شباهت نداشته باشد!
در همه اين موارد، كودك كاملا سالم است و مي توان اين را جشن گرفت. اما يك كودك تخيلي نيز وجود داشته كه به دنيا نيامده و مي توان براي او سوگواري كرد؛ حتي قبل از در آغوش گرفتن يا پذيرش كامل كودك اصلي و واقعي. افراد به ندرت در اين باره صحبت مي كنند، اما اين حالت كاملا طبيعي و انساني است. بنابراين اگر شادي شما آميخته با حسرت است، لازم نيست احساس گناه كنيد. مي توانيد در يك محيط خلوت و شخصي، كمي غصه بخوريد و سپس به شمارش نعمتهايي بپردازيد كه خدا به شما داده است.

ماه دوم

(1)

به زودي شما آخرين معآينه مراقبتهاي بارداري را (كه با اولين بار مراجعه به دكتر پس از حامله شدن آغاز شده بود) خواهيد داشت. دكتر شما مي خواهد اطمينان حاصل كند كه وضعيت شما، پس از گذراندن فشارهاي دوران حاملگي، زايمان و نهايتا تولد كودك، از لحاظ روحي و جسماني خوب است.
در حين معاينه داخلي، پزشك اطمينان حاصل مي كند كه پارگي، زخم يا كوفتگي هاي احتمالي واژن يا دهانه رحم بهبود يافته اند. اگر وضعيت دهانه رحم مناسب باشد، ممكن است پزشك از شما بخواهد كه آزمايش "پاب اسمير" (به منظور تشخيص فرآيندهاي بدخيم، عفونت و يا ناهنجاريهاي بخش خارجي دهانه رحم) را انجام دهيد. همچنين اگر پرينه (ناحيه ميان مقعد و واژن) دچار پارگي شده باشد يا براي تسهيل زايمان طبيعي، برش داده شده باشد، دكتر شما آن را هم معآينه مي كند تا بخيه ها را بررسي كند.
پزشك، پستانهاي شما را نيز معآينه خواهد كرد. در صورتي كه شما به كودك خود شير نمي دهيد، پزشك شما مي خواهد اطمينان حاصل كند كه هيچ قسمتي از پستانها سفت يا زخم نباشند، زيرا آينها مي توانند نشانه عفونت باشند. او همچنين مي خواهد بداند كه آيا شير شما خشك شده است يا نه. در صورتي كه شما با سينه به كودك خود شير مي دهيد، او سينه شما را معآينه خواهد كرد تا ببيند كه آيا هيچيك از مجاري لنفي غدد پستان، بسته شده اند يا خير؛ زيرا اين عامل ممكن است منجر به بروز ورم پستان شود.
احتمالا به شما گفته خواهد شد كه مي توانيد از اين به بعد، آميزش جنسي داشته باشيد. البته، برخي از مادران تا چند هفته يا حتي چند ماه ديگر، ممكن است تمايل يا انرژي كافي براي آميزش نداشته باشند. عليرغم ميزان تمايل شما به اين موضوع، بايد در مورد "پيشگيري از بارداري پس از زايمان" بحث و بررسي كنيد، زيرا حتي اگر دوباره پريود نشده باشيد يا حتي اگر كودك خود را شير بدهيد، احتمال بروز حاملگي مجدد وجود دارد.
پزشك شما در مورد وضعيت روحي شما نيز بررسي خواهد كرد. از هر پنج مادر، 4 نفر تا حدودي به افسردگي خفيفي دچار خواهند شد كه به "اندوه پس از زايمان" معروف است. با اين حال، اگر اين حالتها بيشتر از 2 هفته طول بكشند، ممكن است به "افسردگي پس از زايمان" مبتلا شده باشيد كه يك حالت نسبتا جدي است. پزشك يا ماماي شما ممكن است مواردي را به شما پيشنهاد كنند كه واقعا به شما كمك خواهد كرد، از قبيل: مراجعه به يك پزشك يا مشاور روانشناس كه با افراد زيادي مانند شما سر و كار دارد؛ يا استفاده از برخي داروهاي ضدافسردگي كه حتي در صورت شيردهي براي شما يا كودك مضر نباشد.

(2)

 شما بيشتر از آنچه بتوان تصور كرد خسته هستيد. مي توان گفت تقريبا ميل جنسي چنداني نداريد؛ به شكر خدا، سطح هورمونها مجددا در بدن شما تنظيم مي شود، بخصوص اگر به نوزادتان شير مي دهيد. زندگي شما نسبت به زماني كه تازه حامله شده بوديد، خيلي فرق كرده است و آن روزها را تنها به شكل يك خاطره دور و قديمي به ياد مي آوريد. اگر پزشك شما مي گويد كه از لحاظ فيزيكي براي نزديكي و دخول آماده هستيد، حتي اگر همسر شما تمايل داشته باشد، بدان معني نيست كه همه بدن شما واقعا براي اين كار آمادگي دارد.
چه شما براي آميزش جنسي آمادگي داشته باشيد يا نه، به هر حال مي توانيد به روابط عاشقانه با همسرتان ادامه دهيد. بيش از نيمي از خانمها در ماه اول پس از زايمان تنها به برقراري رابطه عاطفي و عاشقانه بدون جنبه جنسي و دخول اكتفا مي كنند و تنها درصد نسبتا كمي نزديكي همراه با دخول را انجام مي دهند.
موارد زير، برخي از نگرانيهاي عمومي پيرامون نزديكي پس از زايمان هستند:
آيا دخول درد خواهد داشت؟ اگر واژن شما (به خاطر پارگي) بخيه زده شده باشد يا براي تسهيل زايمان طبيعي برش داده شده باشد، احتمالا هنوز هم نسبت به دخول حساسيت زيادي دارد و ممكن است چند ماه طول بكشد تا زخمهاي آن كاملا خوب شوند. از آنجا كه وضعيت عادي نزديكي ممكن است فشار زيادي به شما وارد كند، مي توانيد تا زماني كه زخمهاي شما كاملا خوب نشده اند، از وضعيتهاي ديگري استفاده كنيد. در صورتي كه كودك خود را شير مي دهيد، تغييرات هورموني ممكن است باعث خشك شدن واژن شوند. بنابراين، از كاندومهاي چرب شده يا از يك روغن چرب كننده استفاده كنيد.
آيا واژن كشيده شده است؟ نه. واژن قابليت ارتجاعي دارد؛ براي تطابق با خروج نوزاد بزرگتر شده و پس از زايمان، به اندازه قبلي خود بازگشته است. تغيير اندازه واژن در اثر زايمان، دائمي نيست. با اين حال، استفاده از تمرينهاي Kegel (كه در همين سايت آورده شده اند)، مي تواند به شما كمك كند تا ميزان كشيدگي طبيعي عضلات واژن خود را تقويت كنيد.
آيا همسر من، هنوز هم از لحاظ جنسي به من علاقه دارد؟ اگر همسر شما از شما دوري مي كند يا علاقه چنداني به رابطه جنسي نشان نمي دهد، بايد به ياد داشته باشيد كه او نيز فشار زيادي را تحمل مي كند. ممكن است او نيز تمام انرژي خود را از دست داده و يا در مورد نيازهاي نوزادي كه در خانه داريد، نگران باشد. همچنين، ممكن است به كمي زمان نياز داشته باشد تا خود را با اين واقعيت وفق دهد كه همسر جذاب او اكنون يك مادر شده است. صحبت كردن در مورد احساسات خود و همچنين تغييراتي كه نوزاد مي تواند در زندگي شما ايجاد كند، شما را به يكديگر نزديكتر خواهد كرد. اگر احساس مي كند كه هنوز زمان مناسبي براي نزديكي نيست، مي توانيد همديگر را در آغوش بگيريد، ببوسيد و به هر روشي كه فكر مي كنيد بهتر است، با يكديگر ارتباط جسمي (و نه الزما جنسي) داشته باشيد

(٣)

جامعه امروز فشار زيادي بر مادران وارد مي كند تا خودشان به كودك شير بدهند. بدون شك شيري كه در سينه شما توليد مي شود يك غذاي كامل اوليه براي كودك است. اما با اين حال بنا به برخي دلايل بعضي از مادران قادر نيستند كه نوزاد را از سينه خود شير دهند كه مي تواند به دليل بيماري، ناراحتي و يا درد ناشي از شير دادن و يا حتي محروم بودن از توان شير دادن باشد.
اگر در تمام دوران حاملگي براي شير دادن به كودك برنامه ريزي مي كرده ايد اما اكنون در اثر مواردي از قبيل به دنيا آوردن نوزاد نارس يا سزارين، شيردهي به كودك براي شما غير ممكن يا بسيار دشوار شده است، اين احساس گناه بيشتر خواهد بود. در سينه هر مادري شير كافي براي تغذيه نوزاد توليد مي شود، اما برخي از مادران، حتي پس از چند ساعت يا چند روز تلاش نمي توانند شيردهي را به درستي انجام دهند و از اين رو جريان و توليد شير با اشكال مواجه مي شود.
اين درست است كه شير مادر كاملترين و بهترين غذاي نوزاد است ولي شير خشك نيز مي تواند نيازهاي تغذيه اي كودك را تامين كنند. در صورتي كه شير دادن از سينه را رها كرده ايد يا تصميم اين كار را داريد با پزشك خود يا يك مشاور در زمينه شيردهي مشورت كنيد. در مورد احساس خود نيز حرف بزنيد و خيلي به خودتان سخت نگيريد. مهمترين چيزي كه بايد به ياد داشته باشيد اين است كه اهميت علاقه و مراقبت از كودك بيشتر از نحوه تغذيه او است

(٤)

بنا به برخي دلايل تنها تعداد كمي از والدين در هفته هاي اول پس از زايمان روابط عاشقانه دارند. با اين حال بايد به ياد داشته باشيد كه بچه دار شدن بدين معنا نيست كه شما ديگر هيچ احساس جنسي در زندگي نداريد. حتي اگر زمان كافي، توان يا علاقه اي به نزديكي نداريد باز هم مي توانيد راههايي را براي روابط عاطفي و ابراز علاقه به يكديگر پيدا كنيد؛ به هم عشق بورزيد:
عشق ورزي در صحبت كردن: علي رغم همه استرسها و فشارهاي رواني احتمالي صحبت كردن با يكديگر را ترك نكنيد. به ياد داشته باشيد كه هر دوي شما در حال گذراندن تغييرات بسيار مهمي هستيد. صحبت درباره اين تغييرات مي تواند شما را به يكديگر نزديكتر كند. شكايت ها و ناراحتيهاي خود را به گونه اي بيان كنيد كه طرف مقابل احساس نكند كه شما در حال متهم كردن يا مقصر دانستن او هستيد؛ مثلا بهتر است به جاي «تو نبايد آن كار را مي كردي» بگوييد: «وقتي تو آن كار را مي كني من احساس خوبي ندارم يا فلان احساس را دارم».
عشق ورزي با خنديدن: هنگامي كه زندگي شما وارونه شده است و آنقدر خسته شده ايد كه ديگر توان فكر كردن به كارهاي خود را نداريد، اين موقعيت مي تواند همانقدر كه گريه دار است خنده دار هم باشد! مي توانيد به اشتباهات يكديگر، با هم بخنديد!
عشق ورزي در بيرون از خانه: نوزاد را پيش يكي از آشنايان مورد اعتماد يا يك پرستار بچه بگذاريد، از خانه بيرون برويد؛ پياده روي، سينما، رستوران، مركز خريد يا هر جاي ديگري كه قبلا مي رفتيد. حتي گذراندن چند ساعت با يكديگر مي تواند مجددا به شما انرژي ببخشد.
عشق ورزي با تماس بدني: رابطه جنسي فقط به معني دخول نيست. بوسيدن، در آغوش گرفتن، نوازش كردن و ديگر روابط عاشقانه احتياجي به انرژي زياد ندارند و مي توانند به شما كمك كنند تا احساس آرامش كنيد.
عشق ورزي در گذر زمان: به ياد داشته باشيد كه اين چند هفته كه اوضاع شما به هم ريخته و يا كاملا وارونه شده است به زودي مي گذرد

ماه سوم

(1)

حتي اگر مطمئن هستيد كه چگونه مي خواهيد از نوزاد خود مراقبت كنيد بهتر است در مورد همه گزينه هاي موجود يك بررسي اجمالي داشته باشيد. پس از اين كار ممكن است يك روش ديگر براي شما جالب توجه به نظر برسد.
هنگامي كه به دنبال يك مهد كودك روزانه يا مركز مراقبت خانگي مي گرديد از والدين ديگر نيز پرس و جو كنيد. سعي كنيد به تعداد بيشتري از اين گونه مراكز سر بزنيد، زمان بيشتري را در هر مركز (در اوقات مختلف روز) بگذرانيد و با كارمندان و مديران مركز و ساير والديني كه به آنجا مي آيند صحبت كنيد تا درك بهتري از هر مركز به دست آوريد. اگر به دنبال يك مراقب يا پرستار شخصي مي گرديد، از ديگران سوال كنيد تا فرد مورد نظر خود را پيدا كنيد. در هر مركز با چند نفر از مربيان صحبت كنيد و ببينيد كه آيا مي توانند با كودك شما به خوبي ارتباط برقرار كنند يا خير.
نگهداري كودك توسط يكي از آشنايان: در صورتي كه بخواهيد مراقبت كودك خود را به يكي از آشنايان (در خانه خودتان يا در خانه آنها) بسپاريد براي شما ارزانتر يا حتي رايگان تمام خواهد شد و لازم نيست نگران اين باشيد كه آيا مراقبت و علاقه كافي به كودك شما ابراز مي شود يا خير. اما ممكن است برخي از پدربزرگ يا مادربزرگها و يا فاميلها حوصله كافي براي مراقبت دائمي از كودك شما را نداشته باشند و لازم باشد كه شما در مورد مدت زماني كه مي خواهيد نوزاد را به آنها بسپاريد يا دفعاتي كه مي توانيد اين كار را بكنيد قبلا با آنها صحبت كنيد.
پرستار بچه: يك پرستار با تجربه مي تواند با كودك رابطه محبت آميز مستقيمي برقرار كند، در فضايي كه براي كودك شما آشنا است. با اين حال استخدام يك پرستار به صورت تمام وقت ممكن است گران باشد و در نتيجه اين گزينه براي بسياري از والدين منتفي است. در ضمن اگر پرستار كودك به طور ناگهاني از ادامه كار منصرف شود نگهداري از كودك با مشكلاتي مواجه خواهد شد. از همه مهمتر اينكه شما شايد مجبور باشيد مدت طولاني فرزند دلبندتان را پرستار تنها بگذاريد و در مورد آنچه ممكن است رخ دهد نگران باشيد.
مهدكودكهاي روزانه: اين مراكز يك محيط ساخت يافته را براي كودك شما فراهم مي كنند و معمولا كارمندان آن را كساني تشكيل مي دهند كه براي نگهداري از نوزدان تعليم ديده اند. به دنبال مراكزي بگرديد كه مورد تاييد سازمان بهزيستي هستند و بطور معمول شيرخواران را مي پذيرند.
مراكز خانگي مراقبت از كودكان: تعداد چنين مراكزي بسيار كم است و بايد از سازمان بهزيستي شهر يا محل زندگي خود در مورد آنها بپرسيد. تعداد كودكان در هر يك از اين خانه ها ممكن است از تنها چند كودك محدود و يا تعداد زيادي كودك (به اندازه يك مهد كودك) متفاوت باشد. اين گزينه براي برخي از والدين جذاب است زيرا اين مراكز دقيقا يك خانه (با همه ويژگيهاي يك خانه) هستند و توسط يك مادر اداره مي شوند. همچنين از آنجا كه اين مراكز نسبتا ارزانتر هستند ممكن است برنامه هاي كمتري نسبت به يك مهدكودك براي نوزاد شما تدارك ببينند. پس ابتدا از افراد ديگر در اين باره راهنمايي بخواهيد

(٢)

فكر مي كنيد اگر به كودك خود شير مي دهيد آيا باز هم احتمال حامله شدن وجود دارد؟ حتي اگر هنوز پريود هم نشده ايد آيا باز هم اين احتمال وجود دارد؟
پاسخ هر دو سوال مثبت است. حتي اگر از لحاظ جنسي "نيمه فعال" نيز باشيد احتمال باردار شدن وجود دارد. بر خلاف باور عمومي شير دادن به كودك مانع حاملگي نمي شود و تخمك گذاري پيش از آغاز اولين پريود بعد از زايمان رخ مي دهد، اما نمي توان به دقت زمان اولين تخمك گذاري را تعيين نمود. پس در صورتي كه نمي خواهيد براي نوزاد خود يك برادر يا خواهر همسن بياوريد بهتر است اقدامات جلوگيري از بارداري را بكار گيريد!
پزشك شما مي تواند گزينه هاي مختلف را براي شما توضيح دهد اما در اينجا چند مطلب قابل ملاحظه را مطرح مي كنيم:
شما قبل از حاملگي از چه روشي براي جلوگيري از بارداري استفاده مي كرديد؟ ممكن است نتوانيد از همان روش قديمي استفاده كنيد. اگر قبلا از "ديافراگم" (يكي از وسايل جلوگيري از بارداري كه در واژن قرار داده مي شود و مي تواند اسپرمها را از بين ببرد) استفاده مي كرديد، قبل از استفاده مجدد آن را بررسي كرده و با وضعيت جديد خود مطابقت دهيد، زيرا ممكن است اندام شما در اثر زايمان تغيير كرده باشد.
اگر شما از پيش از حاملگي از روشهاي هورموني (قرص، چسبهاي پوستي يا حلقه داخل واژن) براي جلوگيري از بارداري استفاده مي كرديد و اكنون به كودك خود شير مي دهيد نبايد استفاده از اين روش را مجددا شروع كنيد، زيرا اين هورمونها ممكن است بر مقدار و يا كيفيت شير شما تاثير بگذارند. خانمهايي كه به نوزاد خود شير مي دهند به قرصهايي با فرمول و تركيب متفاوت نياز دارند؛ مثلا قرصهايي كه فقط پروژسترون داشته باشند.
آيا مي خواهيد از يك روش جديد استفاده كنيد؟ به عنوان مثال استفاده از IUD (گذاشتن وسيله اي درون رحم براي جلوگيري از انعقاد نطفه) در خانمهايي كه تا به حال زايمان داشته اند بهتر از خانمهايي كه هرگز بچه نداشته اند جواب مي دهد.
آيا به استفاده از كاندوم فكر كرده ايد؟ استفاده از كاندوم مي تواند گزينه مناسبي براي خانمهايي باشد كه به كودك خود شير مي دهند زيرا بر شيردهي آنها هيچ تاثيري نمي گذارد

(٣)

هنگامي كه نوزاد شما متولد مي شود همه اطرافيان مايل هستند تا شما را نصيحت كنند يا در مورد كودكتان نظر بدهند: «نمي خواهي به او يك زيرپوش بپوشاني؟»، «اگر از همين حالا غذاي معمولي به او ندهي به اندازه كافي قوي و بزرگ نخواهد شد!»، «نگذاريد پستانك بمكد زيرا دندانهايش را خراب خواهد كرد!» و ... از آنجا كه اين نصيحتها (صحيح يا غلط) فضولي به نظر مي رسند، مادر را آزار مي دهند.
چگونه بايد با اين موارد برخورد كرد؟ اولين كار اين است كه همه اين موارد را جدي نگيريد. گوش دادن به همه حرفهاي دوستان، آشنايان و غريبه ها سريعترين راه براي از بين بردن اعتماد به نفستان است. بهتر است هر كاري كه فكر مي كنيد بهتر است انجام دهيد.
البته توجه داشته باشيد كه اين نصيحتها با نيت خيرخواهانه انجام مي شوند. اطرافيان شما به كودكتان علاقه دارند. بعضي اوقات آنها پيشنهادات خود را براي اين مطرح مي كنند كه فقط مي خواهند حرفي زده باشند. در جواب بهتر است يك پاسخ معمولي بدهيد: «از توجه شما ممنونم» يا «در اين باره فكر خواهم كرد». بهترين راه براي پاسخ دادن به نصيحتهاي پدربزرگها و مادربزرگها در زمينه غذا يا خواب كودك اين است كه پاي يك فرد سوم را به ميان بكشيد: «خيلي ممنون مادر؛ از دكتر مي پرسم تا ببينم او چه پيشنهادي دارد».

(٤)

آيا در اغلب اوقات احساس مي كنيد عصباني يا بدخلق هستيد، اما آن را به حساب مشكلات عصبي پس از زايمان مي گذاريد؟ آيا همسر يا يكي از دوستان شما تعجب نكرده اند كه چرا پس از گذشت چندين هفته از زايمان اين تغيير احساسات و غمگيني هنوز ادامه دارند؟ اجازه ندهيد كه خجالت يا غرور مانع مشورت شما با پزشك شود. ده تا بيست درصد از مادران دچار "افسردگي پس از زايمان" مي شوند كه ممكن است از دو هفته تا يكسال طول بكشد. اين عارضه يك بيماري واقعي و البته قابل درمان است.
پس اگر احساس تغيير عمده اي نسبت به سه ماه گذشته (كه زايمان داشته ايد) نمي كنيد اين سوالات را از خودتان بپرسيد. آيا:
- مشكل خواب داريد؟
- در اكثر مواقع احساس مي كنيد كه بسيار خسته هستيد؟
- احساس مي كنيد كه اشتهايتان كم شده است؟
- برخي مسائل كوچك (كه قبلا شما را آزار نمي دادند) اكنون براي شما نگران كننده هستند؟
- نگران هستيد كه آيا مي توانيد مدتي از وقتتان را به خودتان اختصاص دهيد يا نه؟
- فكر مي كنيد كه فرزند(ان) شما بدون وجود شما وضعيت بهتري خواهند داشت؟
- نگران هستيد كه همسر شما به خاطر اين قبيل احساسات از شما خسته شود؟
- براي هر مساله اي به همسر و كودكانتان پرخاش مي كنيد؟
- فكر مي كنيد كه هر زن ديگري به عنوان يك مادر بهتر از شما است؟
- براي كوچكترين مسائل هم گريه مي كنيد؟
- ديگر از چيزهايي كه قبلا لذت مي برديد لذت نمي بريد؟
- از دوستان و همسايگانتان كناره گيري مي كنيد؟
- از ترك كردن خانه يا تنها ماندن مي ترسيد؟
- حملات اضطرابي (اضطراب ناگهاني) داريد؟
- بدون دليل عصباني مي شويد؟
- نمي توانيد بر روي مسائل مورد نظرتان تمركز كنيد؟
- فكر مي كنيد كه خودتان يا ازدواجتان مشكلي دارد؟
- احساس مي كنيد كه اين احساسات همواره با شما باقي خواهند ماند و هيچگاه بهتر نخواهيد شد؟
اگر به سه سوال يا بيشتر از سوالات فوق جواب مثبت داده ايد به دنبال راهنمايي پزشك يا روانشناس و نهايتا درمان خود برويد.

"نی نی سایت"